เรื่อง: รัชดา ธราภาค  มูลนิธิสร้างความเข้าใจเรื่องสุขภาพผู้หญิง

ตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์คมชัดลึก ฉบับวันที่ 31 มีนาคม 2560

ภาพ: www.freepik.com

โดยทำเลที่ตั้งและรูปพรรณสันฐาน อวัยวะเพศหญิงนั้นถือว่าอยู่ในมุมอับ มองเห็นได้ยาก ลักษณะเป็นอวัยวะเปิดสู่ภายในได้ อีกทั้งสมดุลยังมีการเปลี่ยนแปลงในแต่ละรอบเดือน อวัยวะเพศหญิงจึงต้องการการดูแลเป็นพิเศษ 

แต่ดูเหมือนว่า อวัยวะส่วนนี้จะได้รับการใส่ใจไม่มากนัก ถ้าเทียบกับใบหน้า ที่หลายคนใช้เวลาด้วยนานนับชั่วโมง ขณะที่ จุดซ่อนเร้นไม่ถึงกับต้องส่องกระจกตกแต่งกันวันละ 2-3 ครั้ง แต่ทำได้ด้วยการสังเกต ว่ามีสิ่งใดผิดแผกแตกต่างไปจากที่เคยเป็นมาหรือไม่ 

ลองไปดูกันว่าเราจะสังเกตความปกติ หรือไม่ปกติจากอะไรได้บ้าง 

• กลิ่น ตามปกติ อวัยวะบริเวณที่เป็นเนื้อเยื่อเมือกจะมีสารคัดหลั่ง/น้ำเมือก เพื่อช่วยให้เนื้อเยื่อเมือกชุ่มชื้น น้ำเมือกมีกลิ่นคาวอ่อนๆ อวัยวะเพศมีกลิ่นเล็กน้อยจึงถือว่าปกติ และอาจมีกลิ่นแรงขึ้นบ้างในช่วงใกล้มีประจำเดือน เนื่องจากการทำงานของฮอร์โมน และอาจเกิดร่วมกับการมีตกขาวเหมือนแป้งเปียก หรือขาวใสเล็กน้อยพอติดกางเกงใน 

กลิ่นรุนแรงจากจุดซ่อนเร้น บอกให้รู้ว่า มีบางสิ่งเกิดขึ้น สาเหตุอาจมาจาก 

- อาหาร เครื่องเทศบางชนิด อาหารทะเลบางอย่าง ทำให้ปัสสาวะ-อุจจาระมีกลิ่นแรง 

- ภาวะเสียสมดุลของแบคทีเรียประจำถิ่น โดยทั่วไป ช่องคลอดมีแบคทีเรียหลายชนิดอาศัยอยู่ร่วมกันโดยสามัคคี แบคทีเรียในกลุ่ม Lactobacilli เป็นตัวหลักในการควบคุมสมดุล แต่ถ้า Lactobacilli ลดปริมาณลง จะทำให้แบคทีเรียตัวอื่นกำเริบเสิบสาน และเกิดกลิ่นไม่พึงประสงค์ขึ้นได้ สิ่งที่จะทำให้สมดุลช่องคลอดเสียไป อาทิ การกินยาปฏิชีวนะพร่ำเพรื่อ หรือใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดจุดซ่อนเร้น เป็นต้น

• ก้อน/รอยนูน อาจเกิดจากเส้นขนคุด หรือซีสต์ไขมันผิวหนัง การทำความสะอาดจุดซ่อนเร้นด้วยน้ำอุ่นๆ ช่วยได้ หรืออาจปรึกษาเภสัชกรร้านยาเพื่อซื้อยาทาแก้อักเสบ แต่ถ้ายังไม่หาย และมีอาการเจ็บปวด อาจเป็นสัญญานของการติดเชื้อ ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจรักษา

• อาการคัน รู้สึกคันยิบๆ เหมือนมีมดหลงเข้าไปในกางเกงใน หลายคนเกิดจากการแพ้สบู่ ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดจุดซ่อนเร้น หรือผงซักฟอก หรืออาจเป็นการติดเชื้อแบคทีเรียก็เป็นได้

• เจ็บขณะปัสสาวะ/ มีเซ็กส์ ถ้ารู้สึกเจ็บอวัยวะเพศทันทีหลังมีเซ็กส์ อาจเกิดจากอวัยวะเพศขาดสารหล่อลื่นทำให้เกิดการเสียดสีและผิวหนังถลอก ควรจะหายได้เองใน 1-2 วัน ครั้งต่อไปอาจใช้ผลิตภัณฑ์หล่อลื่นเพื่อช่วยลดอาการ แต่ถ้ายังเจ็บแสบแบบยืดเยื้อเรื้อรัง ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจอาการ

• เจ็บลึก ถ้ามีเซ็กส์แล้วรู้สึกเจ็บแปลบภายในช่องท้อง เป็นไปได้ว่าอาจเกิดจากภาวะอักเสบติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน หรือโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ทำให้เกิดพังผืด หรือเอ็นที่ยึดอวัยวะภายใน และเกิดการถ่วงรั้งเมื่อถูกแรงกระแทกเมื่อมีเพศสัมพันธ์ หรือช็อกโกแลตซิสต์ ซึ่งลักษณะเป็นถุงน้ำอาจแตกรั่วจากแรงกระแทกขณะมีเพศสัมพันธ์ก็เป็นได้ ถ้ามีอาการเช่นนี้ ควรพบแพทย์เพื่อตรวจรักษา

จุดซ่อนเร้นดูแลไม่ยาก สำคัญที่การสังเกตตัวเอง และดูแลรักษาความสะอาดอย่างถูกวิธี ไม่มากหรือน้อยเกินไป เพราะโดยธรรมชาติ ทั้งร่างกายมีกลไกที่จะดูแลตัวเองอยู่แล้วระดับหนึ่ง อาศัยความร่วมมือของผู้เป็นเจ้าของ เราก็จะอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข